سازمان منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی انرژی پارس' یکی از سازمان‌های فرعی شرکت ملی نفت ایران است که به نمایندگی از این شرکت وظیفه اداره و راهبری منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس را بر عهده دارد و در ۱۸ مهرماه سال ۱۳۷۷ تأسیس شده‌است.

ایجاد و احداث زیر ساخت‌های عمومی مانند: راه، راه‌آهن، بندر، فرودگاه، برق، آب و زیرساخت‌های ارتباطی جز وظایف و مأموریت‌های این سازمان است. این سازمان علاوه بر ستاد سه زیرمجموعه پارس ۱(عسلویه)۱۴ هزار هکتار، پارس ۲(کنگان) ۱۶ هزار هکتار و پارس ۳(پارس شمالی) ۱۶ هزار هکتار را داراست.

مناطق عملیاتی

منطقهٔ پارس 1(پارس جنوبی): این منطقه با ۱۴ هزار هکتار وسعت شامل ۱۶ فاز فرآوری گاز و ۱۵ مجتمع پتروشیمی و نیز صنایع پایین دستی پتروشیمی، صنایع مختلف مرتبط و صنایع نیمه سنگین است که فازهای ۱ تا ۱۰ به بهره‌برداری رسیده‌است و فازهای ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۲۰ و ۲۱ نیز اخیراً در این منطقه افتتاح شده‌اند. 2- منطقهٔ پارس ۲(پارس کنگان): اراضی منطقه پارس ۲ (پارس کنگان) به وسعت ۱۶ هزار هکتار، شامل ۸ فاز پالایشگاهی و یک طرح LNG ‏ می‌باشد. ساخت فازهای ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۹، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ و کارخانهٔ (IRAN LNG) در این منطقه برنامه‌ریزی شده‌است که در سال ۱۳۹۴ فاز ۱۲ به بهره‌برداری رسید. 3- منطقه پارس ۳(پارس شمالی): اراضی پارس شمالی ۱۶ هزار هکتار است که به منظور پشتیبانی از طرح توسعهٔ برخی میادین مهم هیدروکربوری اختصاص یافته‌است. میدان‌های گازی پارس شمالی، گلشن، فردوسی و فرزاد A و B در این حوزه عملیاتی قرار دارند.

فرودگاه بین‌المللی خلیج فارس

سازمان منطقه ویژهٔ اقتصادی پارس در راستای ایجاد زیر ساخت‌های اساسی لازم برای نیل به اهداف تعیین شده و پاسخگویی به نیازمندی‌ها و تأمین پیش‌نیازهای اجرای هرچه سریع‌تر پروژهای متعدد و عظیم صنایع گاز و پتروشیمی و توسعه اجتماعی واقتصادی منطقه ویژهٔ پارس به عنوان قطب صنعت گاز و پتروشیمی کشور در سال۱۳۸۱، احداث یک فرودگاه جدید در منطقه عسلویه را ضروری تشخیص داده و در دستور کار قرار داد که در فروردین ۱۳۸۵ به بهر برداری رسید. فرودگاه بین‌المللی خلیج فارس در جنوب شرقی استان بوشهر و در ارتفاع ۲۱ پا از سطح دریا در زمینی به مساحت ۷۰۰ هکتار در سال ۱۳۸۵ با مأموریت ارائه خدمات فرودگاهی، ناوبری و هوانوردی جهت پذیرش پروازهای داخلی و بین‌المللی توسط سازمان منطقه ویژهٔ پارس به منظور حمل و نقل مسافر و بار طراحی و احداث شده‌است. این فرودگاه با داشتن قریب به ۶ هزار پرواز پرواز داخلی، ورودی و خروجی و جابجایی بیش از یک میلیون مسافر در سال از نظر تعداد پرواز و تجهیزات ناوبری از جایگاه ویژهٔ در سطح کشور برخوردار است.

بندر خدماتی پارس

شرکت ملی نفت ایران جهت ارائه خدمات بندری به شناورهای ورودی حامل کالاهای پروژه‌ای پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها و سایر صنایع وابسته و محصولات تولیدی صادراتی و همچنین شناورهای خدماتی نسبت به طراحی و ساخت مجتمع بندری پارس، مشتمل بر بندر خدماتی، بندر پتروشیمی پارس و گوی‌های شناور SBM ‏ اقدام نموده‌است که جمعاً دارای ۲۵ پست اسکله و دو گوی شناور می‌باشد. بندر خدماتی پارس دارای ۱۰ پست اسکله، دو موج‌شکن غربی و شرقی به ترتیب با طول ۲۲۸۰ و ۱۰۰۲ متر، حوضچه‌ای به مساحت ۹۶.۵ هکتار با پسکرانهٔ 150 هکتار می‌باشد. مجتمع بندری پارس به عنوان سومین بندر بزرگ کانتینری خلیج فارس، شاهرگ اصلی واردات و صادرات کالا در منطقه، یکی از عوامل مهم جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌باشد.

فازهای پالایشگاهی

از مجموع ۲۴ فاز پالایشگاهی(معادل ۲۸ فاز) در منطقه ویژهٔ اقتصادی انرژی پارس، در حال حاضر ۱۸ فاز پالایشگاهی در حال بهره‌برداری می‌باشد و ۶ فاز نیز در حال توسعه می‌باشند.۵ طبق استانداردهای موجود به‌طور میانگین به ازای هر فاز یک سکو و حدود ۱۰ حلقه چاه فعال در دریا وجود دارد که گاز و میعانات گازی موجود در مخزن پارس جنوبی را به همراه آب شور از طریق خطوط لوله ۳۶ اینچی به منطقهٔ ویژه اقتصادی انرژی پارس وارد می‌کند. روزانه به هر فاز حدود ۱ میلیارد فوت مکعب گاز معادل ۲۸.۶ میلیون متر مکعب، وارد می‌شود و بطور متوسط ۲۵ میلیون متر مکعب گاز شیرین سازی می‌گردد. هر فاز در روز همچنین معادل ۴۰ هزار بشکه میعانات گازی و ۲۰۰ تن گوگرد تولید می‌کند. در فاز ۴ و ۵ علاوه بر این محصولات، عملیات استحصال (اتان و بوتان و پروپان) به صورت مایع انجام می‌شود.

صنایع پتروشیمی

در کنار فازهای عظیم پالایشگاهی،احداث صنایع پتروشیمی در ۱۴۰۰ هکتار زمین در نظر گرفته شده تا در دو فاز اجرا شود. تولید مقادیر قابل توجهی اتان، گاز مایع ،میعانات گازی، گوگرد و همچنین گاز طبیعی از میدان عظیم گازی پارس جنوبی، توسط پالایشگاه‌های احداث شده در منطقه پارس، می‌تواند به عنوان یکی از عوامل رشد و توسعهٔ صنایع پتروشیمی در کشور عمل کند، به همین منظور ساخت ۲۵ مجتمع عظیم پتروشیمی به همراه تأسیسات جانبی مورد نیاز در دستور کار شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران قرار دارد که از این تعداد ۱۵ مجتمع به بهره‌برداری رسیده‌اند.

ارکان جهت ساز و اهداف کلان

سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

1-ارکان جهت ساز برای سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

1-1-بیانیه مأموریت سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

مأموریت سازمان نشانگر قلّه‌ای است که سازمان در بازه زمانی کوتاه‌تر از چشم انداز، قصد فتح آن را دارد. بیانیه مأموریت، زیربنای برنامه‌ریزی راهبردی محسوب ‌شده و بزرگترین واقعه‌ای است که بایستی در بازه زمانی مشخص شده (5 ساله) محقق شود. مأموریت سازمان بیان کننده فلسفه وجودی سازمان است. بیانیه مأموریت سازمان بر اساس اساسنامه و سند توسعه پایدار سازمان و نیز نتایج تحلیل هیأت مدیره و مدیران و کارشناسان سازمان در شورای راهبردی، کمیته های تخصصی و تیم نظام مند سازی به شرح ذیل تعیین گردید:

1-2-چشم اندازسازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

چشم‌انداز، یک بیانیه از آینده تصویر شده مطلوب سازمان است. تعریف شفاف چشم‌انداز به ایجاد نگرشی مشترک از آنچه سازمان در آینده شبیه آن خواهد بود، کمک می‌کند. چشم انداز تصویری محرک از آینده مطلوب سازمان است. چشم انداز مهیج و انرژی زاست و بالاترین استانداردی است که یک سازمان می‌تواند خود را در قبال میزان نیل به آن سنجش کند. چشم انداز رویا و آرزوی آینده سازمان را به تصویر می‌کشد و مشخص می‌کند که سازمان آرزو دارد در آینده چهره‌ای به خود بگیرد. نشانگر تصورات ایده‌آلی است که سازمان می خواهد در قبال ذینفعان (مشتریان، کارکنان، جامعه و سهامداران) نسبت به آن داشته باشد. تعریف چشم انداز به ایجاد نگرشی مشترک از آنچه سازمان در آینده شبیه آن خواهد بود، کمک می کند. سازمانهایی که چشم انداز خود را بصورت شفاف ترسیم می‌کنند، باعث ترغیب کارکنان به سمت آینده مطلوب سازمان می شوند. چشم انداز با هدف آفریدن آینده، نه پیش‌بینی آینده ترسیم می شود. چشم انداز به مثابه ستاره قطب شمال بوده و نقش یک نیروی جهت دهنده و عامل یکپارچه کننده را بازی می کند. سازمان بعد از ترسیم افق چشم‌انداز، آن را به همگان ابلاغ می‌کند تا درک مشترکی از جهت‌گیری بلندمدت سازمان برای آنها حاصل شود. چشم انداز سازمان بر اساس اساسنامه و سند توسعه پایدار سازمان و نیز نتایج تحلیل هیأت مدیره و مدیران و کارشناسان سازمان در شورای راهبردی، کمیته های تخصصی و کمیته نظام مند سازی به شرح ذیل تعیین گردید:

«در افق 1407 سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به عنوان یک سازمان حاکمیتی به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران پشتیبان استراتژیک توسعه و استقرار صنایع نفتی و غیرنفتی در منطقه، مسئولیت اعمال مدیریت یکپارچه توسعه صنعت، تجارت و اقتصاد برای صنایع نفت و گاز و صنایع غیرنفتی مستقر در منطقه از طریق ایجاد زیرساخت های فیزیکی و عمومی/اجتماعی برای شرکت های مستقر در منطقه و همچنین جامعه محلی، با هدف توسعه پایدار و تسهیل در جذب سرمایه پویا در منطقه را عهده دار می باشد»

ویژگی های سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در افق چشم انداز:

1-     صیانت و ارتقاء تولید پایدار و بهره برداری بهینه از منابع عظیم هیدروکربوری از طریق مدیریت بهینه انرژی، ایجاد و توسعه زنجیره ارزش صنایع نفت، گاز و پتروشیمی متناسب با نیازهای منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در راستای حفظ و ارتقای جایگاه ممتاز صادراتی و ارزآوری کشور؛

2-    برخوردار از سهم بازارهای جهانی و درآمدزایی با تمرکز بر توسعه درون زا، متوازن و پایدار با تاکید بر بهره گیری از نظام های مدرن و دانش محور مدیریت سرمایه های انسانی؛

3-    تولید امنیت، حفاظت و حراست از منابع انسانی و تاسیسات در تعامل با نهادهای امنیتی و انتظامی و حراست شرکت های مستقر در سطح منطقه ویژه؛

4-    توسعه و بهبود مستمر فرهنگ ایمنی، بهداشت، محیط زیست، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران، با ایجاد بستر ایمن در توسعه منطقه، در راستای حفظ و صیانت از نیروی انسانی، تاسیسات و سرمایه های ملی، بر اساس اصول و قوانین بالادستی؛

5-    دستیابی به هوای پاک و حفظ کیفیت هوا از طریق تولید پایدار و پاک صنایع مستقر در منطقه  در راستای نیل به حفاظت از محیط زیست، کمک به سلامت و رفاه عمومی تا سال 1410.

6-    پیشگام در مسئولیت پذیری اجتماعی و بهره‌مند از تعاملات مشارکت جو، پویا، فعال و متقابل بین منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و نهادها و جوامع محلی؛

7-    برخوردار از مراکز آموزشی، پژوهشی و فناوری و مؤسسات دانش بنیان مرتبط با حوزه نفت و گاز و پتروشیمی؛

8-    بهره مندی از زیر ساخت‌های اساسی برای تسهیل ارتباطات بین‌المللی، ملی، استانی و منطقه ای و حفظ و نگهداشت بهینه آنها؛

9-     ارایه دهنده خدمات تخصصی نظیر؛ تشریفات گمرکی، فرودگاهی، بندری، بهداشتی و درمانی،امور شهری و معماری، فرهنگی، رفاهی، ورزشی و تفریحی، مدیریت فضای کسب و کار و ارایه خدمات کار و اشتغال؛

10-   مدیریت مصرف و کاهش شدت انرژی به منظور رفع ناترازی انرژی و افزایش سهم انرژی تجدید پذیر در تأمین برق کشور؛

11-   بهبود نظام تصمیم گیری و ارتقای بهره وری با هدف تولید حداکثری و همچنین تولید و دیپلماسی انرژی؛»

12-   کاهش میزان فلرینگ به منظور جلوگیری از آلودگی محیط زیست (از آنجایی که اصلی ترین راه اتلاف انرژی در پالایشگاه ها سیستم فلرینگ بوده و عمدتا بیشترین میزان آلاینده های زیست محیطی نیز  از همین سیستم متصاعد می گردد روش ها و راهکارهای گوناگونی جهت کاهش و یا بازیابی گازهای ارسالی به فلر ارایه گشته که می توان به کمک طراحی یک سیستم خاص فشرده سازی گاز میزان فلرینک را کاهش داد).

1-3- ارزش های محوری در سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

هر سازمان ممکن است خود را مقید به رعایت برخی از قوانین، اصول، بایدها، باورها و ارزش‌ها بداند که بر برنامه‌ها و عملیات او تاثیر بگذارد. در فرآیند برنامه‌ریزی باید ارزش‌ها و باورهای سازمان روشن و مشخص شود. تبیین و اعمال هدف‌های بنیادی و ارزش‌های حاکم بر اداره سازمان به نوعی هویت و شخصیت سازمان را می‌سازد و نوعی هماهنگی شخصیتی و رفتاری در سازمان ایجاد می‌کند. ارزش‌های سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی

پارس به عنوان سازمانی دولتی و زیرمجموعه وزارت نفت به میزان زیادی از ارزش‌های دولت و وزارت نفت متأثر خواهد بود. با این وجود این سازمان با توجه به وظایف محوله به میزان زیادی به عنوان حلقه اتصال دولت و بخش خصوصی به شمار می رود. بنابراین تدوین اصول ارزشی سازمان مزبور تلفیقی از ارزش‌های وزارت نفت و البته عوامل تشویقی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی خواهد بود. ارزش های محوری سازمان بر اساس اساسنامه و سند توسعه پایدار سازمان و نیز نتایج تحلیل هیأت مدیره و مدیران و کارشناسان سازمان در شورای راهبردی، کمیته های تخصصی و کمیته نظام مند سازی به شرح ذیل تعیین گردید:

منشور اخلاقی سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس عبارت است از:

سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس با اتکال به خداوند متعال و با بهره مندی از نیروی انسانی توانمند و متخصص در جهت خدمت به جامعه، به ویژه جامعه میزبان، سرمایه گذاران و ذینفعان خود و در راستای جلب رضایت خالق یکتا، بر اصول اعتقادی و ارزشی زیر پایبند بوده و اعتلای صنعت نفت کشور و منطقه ویژه پارس و جوامع پیرامونی را دنبال خواهد نمود:

1. تأکید بر قانون مداری و حاکمیت قانون در روابط سازمانی و کاری.

2. تاکید بر تعامل با نهادها و سازمان‌های ملی، استانی و منطقه‌ای.

3. حفظ مصالح ملی و جلوگیری از اتلاف منابع و ثروت های نسل‌های آینده.

4. بهره‌گیری از مدیریت جهادی در راستای نیل به اهداف سازمانی و رفع موانع موجود.

5. تلاش در راستای دستیابی به توسعه اقتصادی پایدار ملی و منطقه‌ای.

6. حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آلودگی های زیست محیطی

7. ایمنی در کار و حفاظت از سلامت جسمی و محیطی کارکنان.

8. شایسته سالاری، دانش محوری و حمایت و پرورش ایده های نو و خلاقانه.

9. آموزش کارکنان و ارتقاء سطح دانش فنی و تخصصی ایشان و پایبندی به یادگیری سازمانی، خلاقیت و نوآوری و بهبود مستمر.

10. تقویت و اشاعه تعهد کاری و مشارکت جمعی در انجام فعالیتهای سازمانی و مشارکتهای اجتماعی جامعه محلی.

11. تاکید بر توسعه پایدار ملی و منطقه ای در راستای بهره‌مندی جامعه از اثرات آن در مسیر رفع فقرزدایی و رفع محرومیت.

"ارزش های محوری در سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس عبارت اند از: اخلاق حرفه ای و قانون مداری و تعهد به تعالی سازمانی و رشد مستمر، جانشین پروری و شایسته سالاری، احترام، صداقت، خلق ارزش و ثروت آفرینی برای کلیه ذینفعان، توسعه امنیت و سلامت سازمانی و حمایت همه جانبه از منابع سازمانی".»

2-اهداف کلان  سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

نیل به مأموریت از طریق تعریف اهداف کلان در وجوه و منظرهای مختلف حاصل می‌شود. به عبارتی دیگر مأموریت سازمان در قالب اهداف کلان یا کیفی قابل دستیابی می‌گردد. در این مدل، اهداف کیفی با استفاده از الگوهای روز تعریف می‌شود. همچنین می¬توان الگویی را به عنوان نقشه اهداف ارائه نمود که امکان بررسی اهداف در حوزه‌های مختلف سازمان را فراهم ساخته و از طریق آن می‌توان اهداف مختلف در حوزه‌های مختلف سازمان را همسو و هماهنگ کرد. بیانیه مأموریت سازمان بر اساس اساسنامه و سند توسعه پایدار سازمان و نیز نتایج تحلیل هیأت مدیره و مدیران و کارشناسان سازمان در شورای راهبردی، کمیته های تخصصی و تیم نظام مند سازی به شرح ذیل تعیین گردید:

1.      ایجاد زیرساخت های لازم، برنامه ریزی، هدایت و راهبری امکانات و فعالیت ها با محوریت توسعه پایدار منطقه در حوزه های سرمایه گذاری، بازرگانی، صنعتی، شهری، گردشگری، حمل و نقل، ترانزیت، حمایت از تولید و مدیریت بهینه مصرف انرژی.

2.      بستر سازی و تسهیل شرایط تولید پایدار و افزایش محصولات صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و صنایع پایین دستی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس.

3.      تأمین رضایت ذینفعان کلیدی اعم از سرمایه گذاران داخلی و خارجی، شرکت های مستقر در منطقه، جوامع محلی و پیرامونی و کارکنان از طریق بهبود مستمر کیفیت خدمات.

4.      اجرا و بازنگری طرح جامع و تفصیلی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس.

5.      توسعه و بهبود مستمر فرهنگ HSE و اجرای اصول بهداشت، ایمنی، محیط زیست، پدافند غیر عامل و مدیریت شرایط اضطراری در راستای صیانت و حفاظت از نیروی انسانی، تاسیسات و بهبود مستمر کیفیت محیط زیست منطقه و سرمایه های ملی و بهبود کیفیت هوای منطقه منطبق با استانداردهای زیست محیطی به منظور کنترل و کاهش اثرات ناشی از توسعه صنعت بر محیط پیرامونی.

6.      ایجاد زمینه مناسب جهت تسهیل و بهبود روند صادرات، واردات و ترانزیت از طریق توسعه زیرساخت های دریایی، هوایی و زمینی با استناد به معافیت های مقرر در قانون تشکیل مناطق ویژه و آزاد برای فعالان اقتصادی.

7.      توسعه و ارتقای خدمات در راستای مسئولیت های اجتماعی سازمان.

8.      توسعه و ارتقاء سامانه ها، درگاه های الکترونیکی و هوشمندسازی فرآیندهای کسب و کار و نظام های نوین مدیریتی و پایش مداوم اثربخشی آنها در راستای بهینه سازی فرآیندهای کاری و چابک سازی سازمان.

9.      توسعه و بهبود نظام مدیریت تعرفه ها و درآمدزایی در راستای ارتقای خدمات در منطقه.

10.  توسعه سیستم های حفاظت فیزیکی، الکترونیکی و امنیت سایبری با بکارگیری فناوری های نوین برای تقویت حفاظت و صیانت از سرمایه های انسانی، تأسیسات و اماکن.

11.  اجرای قوانین و مقررات در حوزه های حقوقی، دعاوی، قرادادها و انجام مناقصات و همچنین ارتقاء سلامت اداری و مالی از طریق نظارت موثر و اثربخش بر اجرای فرآیندهای سازمانی.

12.  توسعه و ارتقای کیفی و کمی ارائه خدمات به ذینفعان در حوزه های بهداشت و درمان.

13.  ساماندهی و شفاف سازی وضعیت معرفی و بکارگیری نیروی کار، نظارت بر روابط کارگران و کارفرمایان و اطمینان از صحت تحقق قوانین کار.

14.  توسعه سرمایه های فکری سازمان و گسترش بسترهای لازم به منظور ارتقای سطح انگیزه، رضایتمندی، تعهد سازمانی و بهره وری سرمایه های انسانی.  

15.  توسعه همکاری‌ها با مراکز علمی، دانشگاهی، پژوهشی و صنعتی کشور برای ارتقای دانش و مهارت های حرفه ای و توانمندسازی ذینفعان از طریق آموزش و پژوهش مستمر